Không biết ai sao chứ đối với tui, nhắc đến món này là tui chảy nước miếng rồi! Hổng biết như vậy có gọi là “xấu ăn” hông nữa! Hay là đàn bà con gái gì mà “xấu ăn” quá! Nhưng mặc kệ, cái đó là tui nói thiệt chứ không phải cường điệu để viết bài này đâu.
Bây giờ già hơn một chút, ý thức được là ăn mặn nhiều không có lợi cho sức khỏe, nhưng cũng không khỏi thèm khi nhắc đến khô cá sặc. Cá sặc thuộc loại cá trắng có vẩy. Cá sặc có hai loại, cá sặc bướm và cá sặc rằn. Cá sặc bướm nhỏ, lớn bằng ngón tay cái, cỡ con bướm vàng ở miền quê miền Nam (mà loại bướm này hình như tui cũng ít còn thấy bây giờ). Vì cá sặc là loại nhiều xương, đã vậy còn nhỏ con, nên người ta thường lấy cá sặc bướm làm mắm. Kế tiếp là cá sặc rằn là cá có nhiều sọc ngang đậm màu đen, loại mày thường dùng phơi khô. Cá sặc rằn có con lớn khoảng gần nửa kí lô. Loại này, khi tui đi chợ Sa Thmay ở Cambodia, cũng thấy bán nhiều cá sặc rằn này. Còn ở Việt Nam, nghe nói ngày nay đa số cá sặc đều là cá nuôi chứ không còn cá tự nhiên như hồi xưa nữa. Có người nói cá nuôi không ngon thịt bằng cá tự nhiên. Tui đây thì không quan trọng, đã làm thành khô cá sặc, thì đều ngon như nhau.
Sau thời gian bôn ba, cuối cùng tui sống ở nước ngoài, món cá sặc thành của quý. Tui nhìn con khô cá sặc mập, mình dày cui đã thấy thèm rồi. Tui liên tưởng nó quý như miếng thịt bò beefsteak vào khoảng thập niên 80, khi mà ở Saigon lúc đó cơm gạo không đủ ăn thì làm gì có thịt bò mà ăn. Còn bây giờ, có lẽ nếu không nghĩ đến ba má, thì tui không làm món cá sặc đâu. Vì khô cá sặt phải nướng mới ngon. Nếu nướng trong nhà thì mấy đứa cháu sẽ la làng vì mùi khó chịu, còn nướng ở ngòai sân thì hàng xóm sẽ than phiền người Việt Nam mình ăn cái gì mà có mùi thúi quá!
Cuối cùng tôi quyết định nướng bằng lò BBQ ngoài sân để không bị hôi nhà, và nếu có đứa hàng xóm nào nói ra nói vô thì tụi bây cũng ráng chịu đi. Chỉ cần lật mặt qua lại vài lần là cá khô đã có mùi thơm. Mỡ cá tươm xung quanh rất bắt mắt. Khô cá sặc dễ chín, nên khi kỳ và vi của cá bắt đầu cháy xém đen đen là khô đã chín. Mùa này, không thấy nhập xoài xanh từ Mễ qua, nên tui trộn khô cá sặc sau khi tách bỏ xương với dưa leo và thơm. Loại khô cá sặc này mà trộn với trái cóc chua bào mỏng và lá sầu đâu cũng làm ngất ngây mấy ông …. nhậu! Còn có cả gỏi bông so đũa với khô sặc nữa. Trở lại dĩa gỏi cá sặc của tui có cả rau răm, đâu phọng giã nhỏ, trộn chung với nước mắm tỏi ớt. Sự kết hợp của vị chua của chanh, cay cay của ớt, rồi vị mặn của cá hòa lẫn với nhau thì không thể chê vào đâu được.
Một vài dòng kết của tác giả. Tui chia sẽ với các bạn như vậy, nhưng riêng tui vẫn thích ăn cơm nguội với khô cá sặc. Thứ cơm nguội còn nguyên một cục, chứ không phải dùng microwave owen để reheat, mà phải ăn bốc bằng tay, cho đúng phong vị miệt vườn của miền Tây. Làm sao tui có thể quên được hương vị ngày xưa đó!
Thanh Lich Luu Fresno May 2012