Ngày tháng vẫn trôi qua, con người ta vẫn tất bật với cuộc sống mỗi ngày. Một mùa Trung Thu nữa lại đến. Tôi biết được Trung Thu đang đến qua mạng cộng đồng Facebook. Dân chúng posted hình đi mua lồng đèn ở đường Lương Nhữ Học, Phú Định, khu Quận 5. Sáng nay trời Cali cũng mưa. Cái âm u không có nắng. Lại thêm cơn mưa làm nhớ đến những cơn mưa ngâu vào dịp Trung Thu. Mưa ngâu ở Saigon tháng này ào ào, xối xả trong nắng trời mùa hè. Mưa như giăng mắc một lớp màn trong suốt, khổng lồ. Những cơn mưa to và nặng hạt. Mùi đất hăng hăng bốc lên, làm nức mũi khách bộ hành.
Nhưng cho dù mưa như thế nào, thì những đứa trẻ vẫn nô nức vào mùa Trung Thu. Được mua lồng đèn và được ăn bánh. Tôi chợt nhớ đến cái lồng đèn đầu tiên. Lúc đó, gia đình thuộc loại công chức chỉ đủ nuôi các miệng ăn và đi học. Thì làm gì có tiền để mua lồng đèn nhiều màu sắc treo bán dọc hai bên đường. Có chăng là lồng đèn của anh tôi làm cho cô em gái hình ngôi sao. Giấy kiếng màu được ngâm nước trước khi dán, để tạo nên độ căng, phẳng trên khung làm từ những cây đũa vót mỏng. Như vậy làm sao tránh khỏi vụng về? Nhưng năm đó, tôi đã có một cái lồng đèn rất đẹp để cho đám bạn cùng trang lứa ở hàng xóm thèm thuồng, ghen tị! Đó là cái lồng đèn được mua từ người bạn trai của chị tôi. Vì để lấy lòng cô chị, nên cái lồng đèn cho con nhỏ em khá lớn. Chắc mắc tiền lắm! Tôi nghĩ vậy! Một cái lồng đèn hình con bướm có chiều cao gần đến cằm của tôi lúc đó. Viền xung quanh cánh bướm là lớp lông màu trắng mịn. Cánh bướm được trang trí màu sắc sặc sỡ rất bắt mắt. Sau mùa Trung Thu, Má tôi cẩn thận bọc kín bằng nhiều lớp giấy báo. Ngoài cùng là một lớp bao nylon. Vậy mà đến mùa Trung Thu năm sau, hỡi ôi, không biết dán hay chuột đã gặm con bướm. Hai con mắt được dán bằng giấy bạc cũng bị cắn nát…. Và có một đứa con nít đã khóc hết nước mắt năm đó!
Ngày nay, khi mà hàng hóa Trung Quốc tràn ngập thị trường. Thì khi mùa Trung Thu về, cũng là lúc lồng đèn Trung Quốc đầy chợ. Đặc trưng của lồng đèn Trung Quốc bằng nhựa, sử dụng pin để cháy bóng đèn tròn to bằng ngón tay trỏ. Chứ không sử dụng đèn cầy như lồng đèn cổ điển. Có thể mỗi người có cái nhìn về thẩm mỹ khác nhau, hay vì độ tiện dụng của lồng đèn Trung Quốc không dễ cháy như kiểu lồng đèn cổ điển. Tôi vẫn yêu cái kiểu lồng đèn có khung bằng tre, dán giấy kiếng. Mà là giấy kiếng màu đỏ, chứ không phải màu gì khác như tím, vàng, xanh ….Bỗng nhiên tôi cảm thấy lo lắng cho các xóm làm lồng đèn thủ công, nơi sản xuất ra lồng đèn loại này. Không chóng thì chày, các cơ sở cũng sẽ bị mai một. Đó là quy luật. Nếu có cung thì sẽ có cầu. Tức là còn có người mua và chơi lồng đèn loại này thì nghề này mới “sống” được. Báo chí nói về làng nghề truyền thống Phú Bình đang dần bị mất đi. Chỉ còn một vài cơ sở đầu hẽm của giáo xứ Phú Bình theo nghề là vì họ yêu nghề. Và vì miếng cơm manh áo, sẽ có thể nhiều người tiếp tục bỏ nghề vì phải bỏ vốn nhiều, lợi nhuận thu lại ít, có khi còn lỗ. Nhu cầu của người dân về lồng đèn giấy kiếng còn sót lại thật hiếm hoi. Nghe mà đau lòng.
Trung Thu mà không nói đến bánh là thiếu sót. Tôi sống ở đây, nếu không làm bánh Trung Thu hay bánh dẻo tại nhà, thì phải đi chợ Viêt Nam cách mấy tiếng đồng hồ lái xe hoặc được bạn bè, bà con gởi cho qua đường bưu điện mới có được bánh ăn. Trong khi còn nhỏ, đâu thích ăn bánh Trung Thu có hình dáng bình thường. Mà mê bánh Trung Thu hình con heo nhỏ nhỏ. Hay có khuôn bánh heo mẹ và đàn heo con nữa. Dĩ nhiên vì bánh nhỏ nên trong ruột không nhân. Hai mắt là hai hột đậu đen cứng ngắc chỉ bỏ chứ không tài nào cắn được. Khi mà đã được mua cầm trên tay rồi thì không bỏ ra. Chắc chỉ khi đi tắm mới bỏ ra khỏi tay thôi! Và cũng không dám ăn, để dành. Mặc dù cho ai ngăn cản, cũng không ăn. Cho đến cuối cùng bỏ thùng rác vì bánh bị mốc.
Chỉ còn vài ngày nữa là đến rằm tháng Tám. Lòng tôi bỗng chùn xuống. Mặc dù không còn tuổi “rước đèn đèn đi chơi”. Nhưng ký ức về cái lồng đèn vẫn đầy ắp trong tôi. Ngoài trời, trăng chưa tròn đủ. Phía bên kia đại dương, đám nhóc vẫn ngây thơ hát : Tết Trung Thu rước đèn đi chơi, em rước đèn đi khắp phố phường, lòng vui sướng với đèn trong tay …
Lưu Thanh Lịch Fresno, một ngày cuối hè,
Sept 11, 2011